Początek historii polanickich źródeł skrywa mgła przeszłości, ale z pewnością już w średniowieczu znano ich dobroczynny wpływ. Pierwszy znany zapis o leczniczych i smakowych walorach wód z tej okolicy pochodzi z kroniki Ziemi Kłodzkiej Georgiusa Aeluriusa z 1625 r. Kronikarz zachwalając ich właściwości podkreślał też popularność, jaką się cieszyły w całym kraju. Wyobraź sobie, że czerpana stąd woda stawiana była na szlacheckich i magnackich stołach oddalonych nawet o setki kilometrów od swych źródeł!
Leczniczy potencjał tutejszej wody doceniali też jezuici, do których Polanica należała ponad 170 lat! To oni zaczęli eksploatację źródeł na szerszą skalę, to im Polanica zawdzięcza swój rozwój i przetrwanie ciężkich chwil, gdy wieś nękały wojska szwedzkie podczas wojny 30-letniej i późniejszego „potopu”. Jezuici wybudowali też w Polanicy okazały dwór z kaplicą, który służył pierwszym kuracjuszom, zaczynającym regularnie zjeżdżać „do wód” od połowy XVIII w. Gdy w 1773 ich zakon rozwiązano, wieś wraz ze źródłami trafiła do rąk pruskich.
Wiek XIX to czas modnych wyjazdów „do wód”. W uzdrowiskach spędzali czas nie tylko chorzy, ale też wszyscy, którym zależało na opinii ludzi nowoczesnych i bywałych w świecie. W odpowiedzi na ich potrzeby Polanica prężnie się rozwija, a w 1883 zaczęła działać tu rozlewnia wód mineralnych!
Dla historii Staropolanki najważniejsze daty to lata 1904 – 1905. Dokonano wówczas dwóch odwiertów, które eksploatowane są bez przerwy do tej pory! To źródła „Wielka Pieniawa” i „Pieniawa Józefa” (obecnie Staropolanka). Wraz z ich odkryciem wzrosła popularność polanickich źródeł. Przed II wojną światową zjeżdżali do nich kuracjusze z całej Europy, a tutejsza woda była eksportowana nawet do USA!
Polanickie uzdrowiska nie ucierpiały podczas II wojny światowej i wkrótce po jej zakończeniu na nowo otwarły swe podwoje dla pacjentów. W 1946 ruszyła produkcja wody, która znana jest dziś wszystkim Polakom – Staropolanki! Wkrótce potem zaczęto do butelek rozlewać także leczniczą „Wielką Pieniawę”.
Nowy rozdział w naszej historii przyniósł rok 1974. Z połączenia uzdrowisk w Polanicy, Dusznikach i Kudowie powstał Zespół Uzdrowisk Kłodzkich SA istniejący do dziś jako Uzdrowiska Kłodzkie SA. Od tego czasu źródła z Kotliny Kłodzkiej cieszą się bardzo dużą popularnością.
Prosto z serca Gór Stołowych spływają podziemne wody mineralne, które dają początek polanickim źródłom słynącym z walorów leczniczych i smakowych. Jak powstają? To proste - dzięki opadom, systematycznie zasilającym odnawialne złoża wody. Jednak deszcz lub śnieg padający w Górach Stołowych to dopiero początek cyklu, który może trwać nawet kilka tysięcy lat! Woda powoli przesiąka w głąb ziemi, aż dociera do skał osadowych, głównie piaskowców i margli. Wypełnia szczeliny skalne i ścieka nimi, tworząc podziemne źródła. Na powierzchnię wydostaje się samoczynnie (są to tzw. wypływy artezyjskie) albo jest czerpana przez specjalnie wykonane odwierty.
No dobrze, ale skąd biorą się jej specyficzne właściwości? Krystaliczna czystość to efekt powolnego przesączania się wody przez naturalny filtr skalny. W czasie tej żmudnej wędrówki woda rozpuszcza minerały zawarte w skałach, nabierając przy tym ich właściwości - staje się mineralna! Dodatkowo z wrzącego wnętrza ziemi ulatnia się dwutlenek węgla, który w sposób naturalny nagazowuje wodę. W ten sposób powstają słynne polanickie szczawy.
A gdzie koniec cyklu? To proste - na skutek parowania wody powierzchniowe tworzą chmury, z których pada deszcz lub śnieg... i koło się zamyka.
Wielka Pieniawa to obok Pieniawy Józefa obecnie najstarsze polanickie źródło - woda pozyskiwana jest tu z odwiertu dokonanego w roku 1904, a więc ponad sto lat temu! Czerpana jest z głębokości 34,6 m w Polanicy-Zdroju. Jej skład ilościowy i jakościowy jest bardzo stabilny - od wieku zachowuje ona niezmiennie wysoką formę! To właśnie Wielką Pieniawą raczą się kuracjusze Uzdrowisk Kłodzkich SA. w polanickich pijalniach. Warto zapamiętać, że w odróżnieniu od pozostałych źródeł, Wielka Pieniawa należy do samo wypływów artezyjskich. Oznacza to, że do jej wydobycia nie potrzeba żadnych pomp, gdyż woda wypływa na powierzchnię pod własnym ciśnieniem!
Wielka Pieniawa 2016 | Wszystkie prawa zastrzeżone
